Option B - Facing adversity, Building resilience and Finding Joy - Sheryl Sandberg & Adam Grant

സോഷ്യൽ മീഡിയ ലോകത്ത് ഷെറിൽ സാൻഡ്ബർഗിനെ അറിയാത്തവർ  ചുരുങ്ങും. Google  ന്റെ വൈസ് പ്രസിഡണ്ട് സ്ഥാനം  രാജിവെച്ച്  ഫേസ്ബുക്കിലെ ചീഫ് ഓപ്പറേറ്റിംഗ് ഓഫീസറായ  ഷെറിൽ Lean In എന്ന പ്രശസ്തമായ പുസ്തകം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. 2012 ൽ ലോകത്തെ ഏറ്റവും സ്വാധീനശക്തിയുള്ള 100 പേരിൽ ഒരാളായി ടൈം മാഗസിൻ  ഷെറിൽ സാൻഡ്ബർഗിനെ  തിരഞ്ഞെടുത്തിരുന്നു. ഷെറിലും പ്രൊഫസ്സറും സൈക്കോളജിസ്റ്റുമായ ആഡം ഗ്രാന്റും കൂടി എഴുതിയ പുസ്തകമാണ് ഓപ്ഷൻ ബി. പ്രിയപ്പെട്ടവരുടെ വേർപാടിൽ നിന്ന് നിങ്ങൾക്കെങ്ങനെ കരകയറാം എന്ന് സ്വന്തം അനുഭവത്തിലൂടെ വിവരിക്കുന്ന ഒരു പുസ്തകമാണ് ഇത്.

2015 ലെ മെയ് മാസം ഒന്നാം തീയതി.  മെക്സിക്കോയിലെ ഒരു റിസോർട്ടിൽ  വെക്കേഷൻ ആഘോഷിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്നു ഷെറിലും, ഭർത്താവ് ഡേവ് ഗോൾഡൻബർഗും. അന്ന്  വൈകുന്നേരം  റിസോർട്ടിലെ ജിമ്മിലെക്ക് പോയ ഡേവിനെ, നേരം കുറേ കഴിഞ്ഞിട്ടും  തിരിച്ചെത്താത്തത് കണ്ട് ഷെറിൽ അന്വേഷിച്ച് പോയി.  ഷെറിൽ ജിമ്മിൽ എത്തിയപ്പോൾ കണ്ടത് നിലത്ത് മരിച്ച്  കിടക്കുന്ന ഭർത്താവിനെയായിരുന്നു. തന്റെ പ്രിയപ്പെട്ടവന്റെ മരണം  ഷെറിൽ സാന്‍ഡ്ബര്‍ഗിനെ അപ്പാടെ ഉലച്ചുകളഞ്ഞു. കൊടും ദുഃഖം, കടുത്ത നിരാശാബോധം ഇവയൊക്കെ, സമാനമായ അവസ്ഥയിലുള്ള മറ്റേതൊരു സ്ത്രീയെയും പോലെ ഷെറിലിനെയും ബാധിച്ചു. രണ്ട് കുഞ്ഞു കുട്ടികളെയും കൊണ്ട്,  ഇനി സാധാരണജീവിതത്തിലേക്ക് മടങ്ങിവരാൻ പറ്റില്ല എന്ന് അവർ ചിന്തിക്കാൻ തുടങ്ങി! ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും പേരുകേട്ട കമ്പനിയുടെ ചീഫ് ഓപ്പറേറ്റിംഗ് ഓഫീസർ ആയ ഷെറിലിന്, തന്റെ സ്വന്തം ജീവിതത്തിൽ ഇങ്ങനെയൊരു അപകടം വന്നപ്പോൾ എന്ത് ചെയ്യണം എന്ന് ഒരു രൂപവുമുണ്ടായിരുന്നില്ല. എല്ലാ കാര്യങ്ങളും ബന്ധുക്കളും സുഹൃത്തുകളും ഏറ്റെടുത്തു. എവിടെ ഇരിക്കണം, എപ്പോൾ ഭക്ഷണം കഴിക്കണം അങ്ങനെ എല്ലാം അവർ ഓർമ്മിപ്പിച്ചുകൊണ്ടേയിരുന്നു. ഒന്നും സ്വന്തമായി ചെയ്യാൻ പറ്റാതെ കഴിവുകെട്ടവളെപ്പോലെ ഷെറിൽ ഇരുന്നു.

 സ്വപ്രയത്നം കൊണ്ട് മാത്രമേ ഈ ദുരിതത്തിൽ നിന്ന് കരകയറാൻ പറ്റൂ എന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ ഷെറിൽ അതിനുവേണ്ടിയുള്ള ശ്രമങ്ങൾ നടത്തുന്നു. അതിനുവേണ്ടി പ്രശസ്ത സൈക്കോളജിസ്റ്റും വാർട്ടൺ കോളെജ് പ്രൊഫസറുമായ ആഡം ഗ്രാന്റുമായി ചേർന്ന് നടത്തിയ പരിശ്രമങ്ങളുടെ ആകെത്തുകയാണ് ഈ പുസ്തകം. ജോലിയിൽ നിന്ന് പിരിച്ചുവിടൽ, മാറാരോഗം, ബലാൽസംഘം, യുദ്ധം അങ്ങനെ നമ്മളെ ഉലച്ചുകളയുന്ന പല വിപത്തുകളിലും പെട്ട കുറെയേറെ ആൾക്കാരുടെ ജീവിതാനുഭവങ്ങളും പുസ്തകത്തിൽ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. 

അതിൽ എനിക്ക് ഇഷ്ടപ്പെട്ട ഭാഗം "“Kicking the Elephant Out of the Room” എന്ന അദ്ധ്യായമാണ്. ഭർത്താവിന്റെ മരണശേഷം ഏത് സ്ഥലത്ത് പോയാലും കൂടെയുള്ളവർക്ക് ഷെറിലിനോടുള്ള വികാരം ഒരു തരം സഹതാപം ആയിരുന്നു. ഷെറിലിന്റെ മരിച്ചുപോയ ഭർത്താവിനെക്കുറിച്ച് മാത്രം എല്ലാവരും ചിന്തിക്കുകയും, അതേ സമയം ആരും തന്നെ അദ്ദേഹത്തെ പറ്റി ഒരക്ഷരം പോലും മിണ്ടാതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു അവസ്ഥയായിരുനു എവിടെയും.  മുറിയിൽ നിറഞ്ഞ് നിൽക്കുന്ന ആ വലിയ ആനയെ അവഗണിക്കാൻ  എല്ലാവരും കഷ്ടപ്പെടുന്ന സ്ഥിതി.  ആ സ്ഥിതി ഒഴിവാക്കാൻ പറ്റുമെങ്കിൽ മരിച്ചുപോയ ആളിന്റെ കാര്യങ്ങളും തമാശകളും പറയുക എന്നത് മൊത്തം സാഹചര്യത്തിന്റെ കനം ലഘൂകരിക്കാൻ വളരെ ഉപകാരപ്പെടും എന്ന് ഷെറിൽ പറയുന്നു, 

പുസ്തകം എന്തോ എനിക്കത്ര ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ല. ആവർത്തനവിരസത ഒരു കാര്യമാവാം.  ഇതു കൂടാതെ ഞാൻ ചിന്തിച്ചത് വേറൊരു തലത്തിലായിരുന്നു-ഒരേ തരം വിപത്തുകൾ പല ആൾക്കാരിൽ ഉണ്ടാക്കുന്ന ആഘാതം പലതരത്തിൽ ആയിരിക്കും. അതിനെ ഒരു പറ്റം ജനറൽ തിയറികളിൽ കൂട്ടിക്കെട്ടാൻ പറ്റുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നില്ല. കോടികളുടെ സമ്പാദ്യവും ബന്ധുബലവുമുള്ള ഷെറിൽ സാൻഡ്ബർഗിന് ഇതൊക്കെ എളുപ്പത്തിൽ സാധ്യമാക്കാം. അതല്ലല്ലോ ബാക്കിയുള്ളവരുടെ സ്ഥിതി.

  

Thinking, Fast and Slow by Daniel Kahneman

“അമ്മേ എന്റെ പുസ്തകം കാണുന്നില്ലാ”…

അടുക്കളയിൽ നിന്ന് അമ്മ: “ആ അലമാരിയിൽ ഉണ്ട് പുസ്തകം. ശരിക്കും നോക്ക്”

“ശരിക്കും നോക്കി അമ്മേ.. ഇവിടെ എവിടെയും ഇല്ലാ..”

ദേഷ്യത്തോടെ അമ്മ മുറിയിലേക്ക് വരുന്നു. അലമാരിയിൽ നമ്മള് ശരിക്കും നോക്കിയ തട്ടിൽ നിന്ന് തന്നെ  പുസ്തകം എടുത്ത് കൈയിൽ തരുന്നു. “നീ എന്താ കണ്ണുപൊട്ടനാ” എന്ന് വഴക്കും പറഞ്ഞ് പോകുന്നു. ജീവിതത്തിൽ  ഒരിക്കലെങ്കിലും ഈ അനുഭവം ഇല്ലാത്തവർ ചുരുങ്ങും. എന്തായിരിക്കും ഞാൻ നോക്കുമ്പൊ അത് കാണാഞ്ഞത്?

ഈ ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം കിട്ടണം എന്നുണ്ടെങ്കിൽ മടിക്കാതെ വാങ്ങി വായിച്ചോളൂ - Thinking Fast and Slow എന്ന ഈ പുസ്തകം.

പ്രശസ്ത സൈക്കോളജിസ്റ്റും നോബൽ സമ്മാന ജേതാവുമായ Daniel Kahneman തന്റെ വളരെക്കാലത്തെ ഗവേഷണത്തിനു ശേഷം എഴുതിയതാണ് ഈ പുസ്തകം. മനുഷ്യനിൽ  ചിന്ത എന്ന പ്രക്രിയ നടക്കുന്നതിനു പിന്നിലെ ചില രസകരങ്ങളായ വിവരങ്ങൾ ഒരുപാട് ഉദാഹരണങ്ങളിലൂടെ വിവരിക്കുകയാണ് ഈ പുസ്തകത്തിൽ. അടിസ്ഥാനപരമായി ചിന്താപ്രക്രിയയെ രണ്ടു വിഭാഗമായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു ഇദ്ദേഹം. "സിസ്റ്റം1 “ എന്നത് പെട്ടെന്ന് ഉത്തരം തരുന്ന, വളരെ intuitive  ആയ ഒരു പ്രക്രിയ. എന്ത് ചോദ്യം കേട്ടാലും ആദ്യം പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങുന്നത് ഇതാണ്. ഈ സിസ്റ്റം 1 ചിന്തയെ ഏത് നിമിഷം വേണമെങ്കിലും സ്വിച്ച് ഓഫ് ചെയ്യാം. ഉത്തരം കണ്ടെത്താൻ കൂടുതൽ ഗഹനമായ ചിന്ത വേണ്ടിവരുന്നസമയത്ത്  സിസ്റ്റം 1 നെ നിർത്തി വെച്ച്,  ചിന്തിക്കാനുള്ള ചുമതല സിസ്റ്റം 2 ഏറ്റെടുക്കും. വിവേകവും ബുദ്ധിയും അറിവും ഉപയോഗിച്ച് സിസ്റ്റം 2 അതിന്റെ ഉത്തരം കണ്ടെത്തുന്നു. 

ഉദാഹരണത്തിന്, രണ്ടും രണ്ടും കൂട്ടിയാൽ എത്ര എന്ന് ചോദിച്ചാൽ ഉത്തരം വരുന്നത് സിസ്റ്റം 1 ചിന്താപ്രക്രിയയിൽ നിന്നുമാണ്. അതേസമയം 28 X 23എത്ര എന്നാണ് ചോദ്യമെങ്കിൽ സിസ്റ്റം 2 ആയിരിക്കും ഇടപെടുക!

ഏത് നിമിഷത്തിൽ നോക്കിയാലും നമ്മുടെ ചുറ്റും ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ നടക്കുന്നുണ്ടാവും. അതിന്റെ കാര്യകാരണങ്ങൾ അന്വേഷിച്ചുകൊണ്ടേയിരുന്നാൽ നമ്മുടെ തലച്ചോറ് ചൂടായി തീപിടിച്ചൂന്ന് വരും. അതൊഴിവാക്കാനാവണം, നമ്മുടെ മുന്നിൽ നടക്കുന്ന മിക്കവാറും സംഗതികളെ “ഇതൊക്കെ ഇവിടെ സ്ഥിരം ഒള്ളതാടേ, വിട്ടുകള” എന്ന സിഗ്നൽ വഴി നമ്മളെ ഒരുതരം അശ്രദ്ധകൊണ്ടുള്ള അന്ധതയിലേക്ക് നയിക്കുന്നത്. അതായത് ചുറ്റും നടക്കുന്നത് എപ്പോഴും പൂർണ്ണമായി കാണണമെങ്കിൽ അതിനായിട്ടുള്ള ശ്രമം നാം എപ്പൊഴും എടുത്തുകൊണ്ടേയിരിക്കണം എന്നർത്ഥം. ഡ്രൈവിംഗ് ചെയ്യുന്നതിനിടയിൽ ഫോണിൽസംസാരിച്ചുകൊണ്ട് നിന്നാൽ അപകടം ഉണ്ടാവാനുള്ള സാധ്യത കൂടുന്നത്, റോഡിലെ കാഴ്ചക്കുള്ള പ്രയത്നം നാം എടുക്കുന്നില്ല എന്നത്കൊണ്ടുതന്നെയാണ്. 

വളരെ എളുപ്പമുള്ള, അതേസമയം പെട്ടെന്ന് തെറ്റിക്കാൻ സാധ്യതയുള്ള,  കുറെ ചോദ്യങ്ങളുമായി നടത്തിയ ഒരു പരീക്ഷയുടെ അനുഭവം പറയുന്നുണ്ട് ഈ പുസ്തകത്തിൽ. ഏകദേശം ഒരേ ബുദ്ധിനിലവാരമുള്ള രണ്ട് കൂട്ടം വിദ്യാർത്ഥികൾക്കിടയിൽ ഒരു പരീക്ഷ നടത്തുന്നു. ആദ്യത്തെ കൂട്ടർക്ക് കൊടുത്തത് വെള്ളക്കടലാസിൽ നീലനിറത്തിൽ ഭംഗിയായി പ്രിന്റ് ചെയ്ത ചോദ്യപ്പേപ്പർ ആയിരുന്നു. രണ്ടാമത്തെ കൂട്ടർക്ക് വായിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടാവുന്ന തരത്തിൽ എഴുതിയുണ്ടാക്കിയ ചോദ്യപ്പേപ്പറും. രണ്ടിലും ഒരേ ചോദ്യങ്ങൾ. ന്യായമായും നല്ല ചോദ്യപ്പേപ്പർ കിട്ടിയവർ കൂടുതൽ മാർക്ക് വാങ്ങിക്കാണും എന്നാണ് ഞാൻ കരുതിയത്. പക്ഷെ സംഗതി നേരെ തിരിച്ചായിരുന്നു. മോശം ചോദ്യപ്പേപ്പർ കിട്ടിയവർക്ക് മറ്റേ ഗ്രൂപ്പിനേക്കാൾ 30% മാർക്ക് കൂടുതൽ. ഇതിന്റെ കാരണം പറയുന്നത്- വായിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടായ ചോദ്യപ്പേപ്പർ വായിക്കാൻ തുടങ്ങുമ്പോൾ തന്നെ നമ്മുടെ ചിന്താപ്രക്രിയ സിസ്റ്റം2 വിലേക്ക് മാറുന്നു. പിന്നെ വളരെ യുക്തിഭദ്രമായ ഉത്തരങ്ങൾ മാത്രമേ വരൂ!!

എന്തായാലും രസിച്ച് വായിക്കാൻ പറ്റിയ ഒരു പുസ്തകം.